„Ez az én parancsom: Szeressétek egymást, mint ahogy én szerettelek titeket. ”
János 15,12
Mi a szeretet? Vess egy pillantást egy rózsára. Mondhatná-e a rózsa azt, hogy ő csak a jó embereknek fog illatozni, de a rosszaknak nem? Vagy el tudsz-e képzelni egy olyan lámpát, amely megtagadná a fényét a gonosztól, aki a lámpa fényében akar járni? Csak úgy tehetné ezt meg, ha megszűnne lámpa lenni. És figyeld meg, hogy mennyire tehetetlenül és megkülönböztetés nélkül adja árnyékát a fa mindenkinek, jónak, rossznak, fiatalnak és öregnek, nemesnek és egyszerűnek; állatnak és embernek, minden élőlénynek – még annak is, aki kivágja. Ez a szeretet első jellemzője: megkülönböztetés nélküli. Ezért buzdítottak bennünket, hogy legyünk olyanok, mint Isten, „aki felkelti napját jókra és gonoszokra egyaránt, esőt ad igazaknak és bűnösöknek. Ti olyan tökéletesek legyetek tehát, mint mennyei Atyátok.” Szemléld álmélkodva a rózsa, a lámpa és a fa tiszta jóságát, mert bennük felfedezhetsz egy képet a szeretet lényegéről.
Hogy nyerhetjük el a szeretetnek ezt a tulajdonságát? Bármit tegyél is, az erőltetett, mesterkélt lesz, következésképp hamis, mert a szeretetet nem lehet erőltetni. Semmit sem tehetsz. De van valami, amit elhagyhatsz. Figyeld meg azt a csodálatos változást, amely azonnal létrejön benned, ha már nem különbözteted meg a jókat a rosszaktól, a szenteket a bűnösöktől, s úgy nézed őket, hogy ezekkel a tulajdonságokkal nem törődsz, illetve róluk mit sem tudsz. El kell felejtened azt a téves hiedelmedet, hogy az emberek tudatosan vétkezhetnek. Senki sem vétkezhet a tudatosság fényében. A bűn nem rosszakaratból, ahogy mi képzeljük, hanem tudatlanságból ered. „Atyám, bocsáss meg nekik, hisz nem tudják, hogy mit cselekszenek.” Hogy ezt meglássuk, meg kell szereznünk azt a megkülönböztetés nélküliséget, amit annyira csodálhatunk a rózsában, lámpában és a fában.
Itt van a szeretet második jellemzője: az ingyenesség. A fához, rózsához és lámpához hasonlóan a szeretet is ad, és semmit sem kér érte cserébe. Mennyire megvetjük azt az embert, aki feleségét nem annak tulajdonságai alapján választja, hanem a hozományba kapott pénz mennyisége alapján. Az ilyen ember, joggal mondjuk, nem a feleséget szereti, hanem a pénzét, amit az a házhoz hoz. De jobb-e a te szereteted egy szemernyivel is, ha csak azoknak a társaságát keresed, akik érzelmi kielégülést adnak neked, és elkerülöd azokét, akik ilyennel nem szolgálhatnak; vagy ha pozitív megkülönböztetést alkalmazol azokkal szemben, akik megadják neked azt, amit te akarsz, akik megfelelnek az elvárásaidnak, de elutasító és közömbös vagy azokkal, akik nem? Ebben az esetben is csak egy dolgot kell tenned, hogy elnyerd a szeretetnek azt a tulajdonságát, az ingyenességet. Kinyithatod a szemed, és láthatsz. Csupán a látás leleplezi, hogy az úgynevezett szereteted valójában nem más, mint az önzésnek és az irigységnek az álcája. Már ez is nagy lépés a szeretet e tulajdonságának eléréséhez.
A szeretet harmadik tulajdonsága az önfeledtsége. A szeretet annyira élvezi a szeretést, hogy boldogságában önmagáról mit sem sejt. Így, ahogy abbéli törekvésében, hogy világítson, a lámpa sem foglalkozik azzal, hogy vajon használ-e másoknak. Ahogy a rózsa is illatozik, egyszerűen azért, mert nem tehet másképp, függetlenül attól, hogy van-e a közelben valaki, aki élvezi az illatát, vagy sem. Vagy ahogy a fa felkínálja árnyékát. A fény, az illat és az árnyék nem csak akkor keletkezik, ha valaki közeleg. A szeretethez hasonlóan ezek is személyektói függetlenül léteznek. A szeretet egyszerűen van, s nincs tárgya. A lámpa, rózsa és a fa is egyszerűen csak vannak, függetlenül attól, hogy valaki hasznukat veszi-e. Így aztán fogalmuk sincs arról, hogy érdemesek, vagy hogy jót cselekedtek-e. Bal kezük nem tudja, hogy mit csinál a jobb. „Uram, mikor láttunk mi téged éhesen, szomjasan, s mikor segítettünk mi téged?”
A szeretet utolsó jellemzője: a szabadsága. Abban a pillanatban, hogy fellép az erőszak, irányítás vagy konfliktus, meghal a szeretet. Gondolj csak arra, milyen tökéletesen szabadon hagy téged a lámpa, a rózsa vagy a fa. A fa nem fog téged az árnyékába húzni, ha napszúrásnak vagy kitéve. A lámpa még akkor sem erőlteti rád fényét, ha sötétségben botorkálsz. De gondolj csak egy pillanatig mindarra a kényszerre és irányításra, aminek aláveted magad, amikor aggódva igyekszel — megfelelni mások elvárásainak csak azért, hogy megvásárold szeretetüket és elismerésüket, vagy azért, mert attól félsz, hogy elveszíted azokat. Minden egyes alkalommal, amikor aláveted magad ennek a kényszernek és irányításnak, lehetetlenné teszed a szeretetet, amely pedig lényed természete. Mert te is csak azt teheted másokkal, amit megengedsz, hogy mások tegyenek veled. Szemléld hát mindazt az irányítást, amely az életedben van, és remélhetőleg személésük egyedül elég lesz arra, hogy elhagyd őket. Abban a pillanatban, ihogy ezek elmaradnak, megjelenik a szabadság. A szabadság pedig csak egy másik szó a szeretetre.
(Anthony de Mello – A szeretet útja)