Úgy a hétköznapi életben, mint a szakmai körökben gyakran hangzik el utalás a „józan paraszti ész”-re. Elsősorban a döntésekkel, helyzetek kezelésével kapcsolatosan kerül szóba. Nagyon hasznos tud lenni, ha emlékeztetjük magunkat és másokat erre, főleg akkor, amikor a feladatok sokasága és idő hiánya nyomást gyakorol ránk.
De mit is takar(hat) ez a megfoghatatlan valami? Ezt azért is lenne jó tisztázni, mert a nyelvezetünk már most is tele van olyan klissékkel, mint „igazi csapat”, ilyen vagy olyan szellem, „lelki ember” stb. Amikor engedjük magunkat kitenni ezeknek a ködösítő kifejezéseknek, a pillanatnyi lelkesedés mellett nem tud történni semmi építő. Csak üres szavak maradnak…
A Wikipédia szerint a „józan ész fogalma olyan hitet vagy világértelmezést ír le, amely a legtöbb ember számára értelmesnek látszik, és helyes ítéletalkotásról tanúskodik, olyan meglátás, amely nem támaszkodik ezoterikus ismeretekre. … Ezek a nézetek és felfogások rendszerint empirikus (tapasztalati) vizsgálatok és tanulmányok után, vagy a mindennapi tapasztalat során alakulnak ki.„
A „legtöbb ember számára értelmesnek látszik” rész nem jelent mást akkor, mint azt, hogy mész a tömeg után. Ha a tömeg azt tartja értelmesnek, hogy mérhetetlen fogyasztásával tönkretegye magát és a környezetét (hitellel vagy hitel nélkül), akkor én ezt nem nevezném józan észnek. Főleg parasztinak nem… Tovább nem is elemzem a fenti definíciót…
A józan paraszti észről akkor tudunk beszélni, ha visszatekintünk a régi parasztok életére.
- Természeti törvények ismerete és tisztelete – vagyis annak a felismerése, hogy minden okot egy okozat követ, és minden ok a maga módján egy okozat,
- Türelem – megvárni, hogy mindennek eljöjjön az ideje,
- Elfogadás és elengedés – tudatában lenni annak, hogy az életben jön rossz és jó is, és ezek nem fognak itt maradni velünk, hanem tovább fognak menni,
- Időt szánni a fontos dolgokra – aminek tétje van, azt nem érdemes összecsapni,
- Felajánlás a Teremtőnek – bízalom abban, hogy önmagunkban túl kevesek vagyunk, szükségünk van egy nagyobb erőre és intelligenciára,
- Együttműködés a versengés helyett – észrevenni azt, hogy a közös érdekek érvényesítése fontosabb, mint az egyéni előnyöké,
- Öröm és humor – az élet nehéz, de nem annyira, hogy ne tudjunk rajta vagy magunkon nevetni.
Te mivel egészítenéd ki a listát?